1e Digitale uitbreiding (pedaal)

Plaatsing van de digitale pedaalexpander van Jan Noordzij in 2002

In 2002 kreeg ik de mogelijkheid om een elektronische pedaalexpander op het orgel te plaatsen. Onderin de orgelkast heb ik een losse kast geplaatst waarin de electronica zit. Bovenin de orgelkast heb ik op een dwarsbalk twee grote geluidsboxen neergelegd en vastgemaakt. Een geluidsbox links in de orgelkast en een geluidsbox rechts in de orgelkast. Net als het orgel is ook de elektronische pedaalexpander volgens het C-cis principe opgebouwd. Dat wil zeggen dat de C door de ene box klinkt en de cis door de andere. Zo is het ook met de pijpen in het orgel. De C staat aan de ene kant en de cis aan de andere kant. Op deze wijze is de pedaalexpander bijna niet van echt te onderscheiden. U kunt het geloven of niet maar een register als de Bazuin 16' die 'draagt' echt door de kerk. Net als bij het geluid dat door echte pijpen wordt opgewekt. Je voelt de trillingen beneden in de banken. Om maar niet te spreken van de 32 voets registers.

Misschien is uw eerste opwelling dat een 32' register helemaal niet past bij een orgel met een omvang als deze. U hebt gelijk. Toch zou ik u wel eens uit willen nodigen. Gaat u in de kerk zitten. U doet uw ogen dicht en u luistert. Ik weet zeker dat u onder de indruk zal zijn. Het is in ieder geval een feit dat concert bezoekers elke keer weer zeer enthousiast zijn. Een 32- voet, het is in ieder geval mijn favoriete register! Onmisbaar bij werken van Guilmant, Widor, etc.

De Klaroen 4' heb ik er op gezet om ook als uitkomende stem te kunnen gebruiken. Ik speel dan met mijn voeten de melodienoot, met mijn linkerhand de pedaalpartij onderin op het klavier en met mijn rechterhand speel ik de linkerhandpartij. Het is lastig om zo door elkaar te denken, maar het lukt, en het resultaat is heel erg leuk hoor.

De pedaalexpander is exact op 440 Hz. afgesteld. Overigens kan deze zowel omhoog als omlaag bijgesteld worden. Dit is echter bijna nooit nodig. Verder kunnen van elke register de klankkleur, klanksterkte etc. bepaald worden. Dit afregelen van de klankkleur en -sterkte heeft mij wel een middagje gekost maar toen was het dan nu ook helemaal naar mijn zin! In het hoofdstuk "De restauratie van het orgel in 1992" schreef ik dat er een nieuw pedaalregister op het orgel is gemaakt. Dat was de Subbas 16'. Ik schreef ook dat deze wat hard is afgesteld en dat dit is gedaan om het orgel meer 'draagkracht' te geven. Het nadeel van het wat harder afstellen van de Subbas 16' is dat hij te hard klinkt als je bijvoorbeeld alleen met een zachte Viola di Gambe 8' speelt. Om deze reden heb ik op de pedaalexpander nog een Subbas 16' laten programmeren. Deze Subbas 16' heb ik zacht afgesteld. Op deze wijze kan ik toch bij een heel zacht klinkend register op het klavier een zachte pedaaltoon gebruiken. Bijkomend voordeel bij de elektronische pedaalexpander is dat het hier alleen gaat om lage tonen. Bij hoge tonen hoor je eerder het verschil tussen echt en electronisch. Bij lagere tonen is dat moeilijker. Dit laatste heeft mede de pedaalexpander tot een succes gemaakt.

Pedaalregisters die zijn toegevoegd zijn: Violon 32', Subbas 16' (zacht), Gedekt 8', Bombarde 32', Bazuin 16', Trompet 8', Klaroen 4'